6 Microfoontechniek

6.1 Klank en geluid

Het scheiden van klank en geluid impliceert niet dat klank goed is en geluid fout. Als de geluidsgolf op de computer een gelijkmatig patroon heeft, noemt men dat een toon, een klank, als het patroon onregelmatig is, noemt men dat geluid, geruis of lawaai. Drums, cymbalen, vervormingen en rasperige stemmen bevatten allemaal geluid dat bij de tonen klinkt. Het aantal golven per seconden is de frequentie. Als er 440 golven per seconde zijn, wordt het trommelvlies 440 x bewogen en herkennen wij dit met onze hersenen als een toon A. Dolf van der Assem, een pianostemmer die in het Concertgebouw werkt vertelde mij dat hij ook eens de A als 444 hertz moest stemmen voor een studio opname. Het aantal golven per seconde (hertz) bepaalt de toonhoogte; de grootte van de golf bepaalt de intensiteit, of het volume van de klank en het geluid. Verdubbeling van de intensiteit betekent niet dat het geluid twee keer zo luid is. Ook, als een hoge en lage toonhoogte hetzelfde volume hebben, klinkt de hoge toon sterker. Het woord intensiteit betekent ook energie. Een zanger kan een toon heel zacht, met heel veel passie en klein volume zingen, en we zullen zeggen dat het “erg intens” klinkt. De hoeveelheid klank en geluid drukken we uit in decibellen. Daarin spreken we van “hard” en “zacht”. Dit past de geluidstechnicus aan aan de ruimte en het publiek waarvoor je zingt. Waar het niet om gaat is de typische techniek die we zien van zangers die de microfoon verder van hun mond af houden als ze een hoge toon “belten”. Het volume groter maken om een hoge noot te ondersteunen is op die manier beperkt en het rustig op een vaste afstand houden van een microfoon maakt het veel prettiger om door te gaan met zingen. Veel rock zangers hebben nooit zonder microfoon gezongen; het is een permanent deel van hun lichaam geworden. Problemen ontstaan wanneer je de microfoon behandelt alsof het een mikpunt voor geluid zou zijn. Er is geen reden om je stem in de microfoon te drijven en als je dat wel doet verstoort het de inwendige balans van het zingen alleen maar. In plaats daarvan, stel je je voor dat het geluid van de stem je lichaam verlaat in iedere richting, wat eigenlijk ook echt is wat er gebeurt. Laat de microfoon het werk voor je doen. Het helpt je om je voor te stellen dat er een aparte microfoon direct achter je is, waar je de klank ook op projecteert. Je kunt je voordat je inademt een ademstroom voorstellen, die voor je bovenlip omhoog, langs de rug van je neus naar boven, over je schedeldak langs je rug (waarachter de microfoon zou zijn) naar je stuitje onder je darmen doorgaat over de bekkenbodem. Zo zul je geen lucht door het strottenhoofd duwen. De luchtdruk die betrokken is bij het zingen is noodzakelijkerwijs onder het strottenhoofd, maar wordt een probleem als de lucht te hard in de keel en uit de mond stroomt. Alle harde “popping” P’s en andere soorten explosies worden gereduceerd wanneer de druk waar nodig in bedwang gehouden is.

6.2 Microfoon

- Spreekmicrofoon.
Dit is de microfoon die in bijna iedere zaal aanwezig is, maar waar je absoluut niet door kunt zingen omdat het een gerichte microfoon is die sommige tonen die de verstaanbaarheid ten goede komt uit een spreekstem versterkt en andere tonen verwaarloost. Sommige boventonen, midden en bastonen van een zangstem worden niet opgevangen waardoor de stem vervormt.

- Zangmicrofoon.
Kies een microfoon die jou stem van alle kanten opvangt en een geluidinstallatie die je stem droog en eerlijk versterkt. De klinkers moeten helder klinken en de medeklinkers moeten duidelijk zijn, wanneer de geluidinstallatie hard en als deze zacht is afgesteld. Deze microfoon is een handig ding om een spiekbriefje op te plakken met de volgorde van het programma.

- Draadloze zangmicrofoon.
Dit is een microfoon om je vrij te bewegen tussen de mensen. Bovendien is een klein kastje op reis minder kwetsbaar in een koffer dan een snoer. Knijp niet in de microfoon. Met een beetje fantasie lijkt het alsof de stembanden op de contractie van de biceps en triceps reageren door samen te trekken, waardoor ze de vibraties van de stemplooien beperken. De ironie is dat de meeste zangers de microfoon grijpen in een poging meer vocale kracht te verwerven. Als je die dode greep op de microfoon loslaat, zul je die weggegooide energie ergens voor kunnen gebruiken waar het broodnodig is. Wanneer je de microfoon altijd in dezelfde hand houdt, probeer dan eens te wisselen en merk hoe anders het zingen voelt. Onthoud dat de kracht die voor zingen nodig is binnen in je zit.

- Zendmicrofoon.
Ideaal in het haar of op de kleding bevestigd, met een draad naar een klein kastje onder het kostuum, ter hoogte van de taille. Deze microfoon is de meest persoonlijke van alle microfoons en het minst kwetsbaar omdat deze niet op de grond zal vallen omdat iemand anders “hem” even mag gebruiken. Test alle microfoons uit de winkel.